میزان توانایی انسان در دریافت اکسیژن متفاوت است. افرادی با دریافت اکسیژن بالاتر، بهتر میتوانند کارها و فعالیتهای استقامتی را نسبت به سایرین انجام دهند. دلائل مختلفی وجود دارند که انسانها را از نظر حداکثر دریافت اکسیژن محدود میکنند. مواردی همچون جنسیت، سطح آمادگی، نوع تارهای عضلانی، آمادگی قلبی و عرویق و ... اغلب آدمها در هر دقیقه کمتر از 300 سی سی اکسیژن دریافت میکنند و در بالاترین حد فعالیتی نیز میتوانند حدود 6 لیتر در هر دقیقه اکسیژن بگیرند. البته این اعداد تقریبی هستند. ما نمیتوانیم از یک فرد که حداکثر 2 و نیم لیتر میتواند اکسیژن بگیرد تقاضای یک فعالیت استفامتی خوب را داشته باشیم. آنچه که گفته شد بر ما آشکار میکند دانستن حداکثر اکسیژن مصرفی که در اصطلاح توان هوازی حداکثر نیز بدان اطلاق میشود برای ما مهم است. آیا ورزشکار ما دارای توانایی های استقامتی و هوازی خوبی هست یا خیر؟ تمرین ما چه میزان بر روی توان هوازی تاثیر داشته است؟ سقف پیشرفت ورزشکار ما در توان هوازی چه میزا است؟
ابزارهای مورد نیاز
چطور تست را انجام دهیم
برای اجرای این تست باید چند مرحله را با دقت انجام دهید. بخشی از کار مربوط به دستگاه میباشد و بخشی دیگر مربوط به تست و ورزشکار. در ادامه به هر یک پرداخته ایم.
تنظیم دستگاه
قبل از اجرای تست باید دستگاهها را برای انجام تست آماده سازیم. برای اینکار در مرحله اول باید دستگاه را روشن کنید. قبل از روشن کردن از اتصال تیوب های سنسورهای حجم و سنسور اکسیژن به دستگاه اطمینان حاصل نمائید. دستگاه را روشن کنید تا مرحله وارم آپ دستگاه که معمولا تا 20 دقیقه طول میکشد طی شود.
بعد از وارم آپ باید وارد مرحله کالیبراسیون شوید. در سه مرحله باید کالیبراسیون اکسیژن، دی اکسیدکربن و حجم هوا بر اساس پروتکل استاندارد هر دستگاه انجام شود. معمولا کالیبراسیون هر چند وقت یک بار انجام میشوند و نیاز نیست هر روز انجام شوند.
تردمیل را روشن کرده و از اتصال تردمیل به نرم افزار اطمینان حاصل نمائید.
اگر مراحل بالا را انجام دادید پس میتوانید وارد مرحله تست شوید.
آماده سازی ورزشکار
برای اجرای این ست ورزشکار باید لباس مناسب بپوشد. حداقل لباس توصیه ماست. ورزشکار باید از قبل گرم کرده باشد و وزن و قد او نیز اندازه گیری شود و در نرم افزار ثبت شود.
ورزشکار در روز تردمیل قرار گیرد. ماسک اکسیژن و سنسور ضربان قلب را به وی وصل کنید.
نکات مهم پیش از تست
پروتکل تست
تست حدکثر اکسیژن مصرفی بر اساس هر فرد، رشته ورزشی، سن و سایر متغییرها با پروتکل های متنوعی انجام میشود. بنابراین شاید پروتکلی که در اینجا بدان پرداخته شده مناسب شما نباشد. ما از پروتکل بروس برای این تست استفاده میکنیم. برخی از پروتکل ها به صورت پله ای انجام میشوند یعنی بعد از هر چند دقیقه شیب و سرعت افزایش می یابند ولی برخی از پروتکلها به صورت رمپ میباشند و آرام آرام شیب و سرعت افزایش می یابد.
اصل بر این است که در تستهای بیشینه تست تا حدی ادامه یابد که فرد توانایی ادامه را نداشته باشد ولی در تستهای زیر بیشینه این تستها نباید تا حد ناتوانی ادامه یابند. این تستها گاهی برای برخی از افراد خطرناک میباشند. سقوط از تردمیل و یا ایست قلبی از گزارشات در این تست است. حتما یک فرد در کل مراحل تست در کنار تردمیل باشد تا در صورت سقوط بلافاصله تردمیل خاموش شود. فرد تست گیرنده باید دوره کمکهای اولیه و احیای قلبی و ریوی را دیده باشد.
به افراد آموزش دهیم در صورتی که تمایل به توقف دارند دستها های اطراف تردمیل را بگیرند و با یک پرش ساده پاهها را در دو طرف غلتک تردمیل قرار دهند تا پروتکل کاهش سرعت شروع شود. در حالت عادی بعد از اتمام تست باید پروتکل سرد کردن را داشته باشیم یعنی بلافاصله بعد از فشردن اتمام تست وارد پروتکل سرد کردن با شیب و سرعت کم خواهید شد. پس فقط در صورت شرایط اضطراری تردمیل را متوقف کنید و در سایر موارد بعد از اتمام سرد کردن تردمیل متوقف شود.
توجه: نرم افزار متالایزر در خود پروتکلهای آماده ای دارد که میتوانید از آنها برای تست استفاده بفرمائید.
Bruce Protocol vo2max
نکات مهم در اجرای پروتکل
آنالیز و ارزیابی
در حین تست شما میتوانید برخی از داده های مهم را در نرم افزار مشاده فرمائید.
HR بع معنی تعداد ضرابن در دقیقه
VO2 به معنی حجم اکسیژن مصرفی در دقیقهEE به معنی انرژی مصرفی
BF به معنی تعداد تنفس
VO2/kg به معنی اکسیزن مصرفی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در دقیقه
WR به معنی میزان کار
RER به معنی نسبت دی اکسید کربن به اکسیژن
همچنین بعد از اتمام تست داده های زیادی به صورت یک فایل قابل دانلود به شما داده میشود که بر اساس نیاز از آن داده ها میتوانید استفاده نمائید. امام مهمترین داده بر اساس تست حاضر حداکثر اکسیژن مصرفی ورزشکار میباشد که برای اساس هر کیلوگرم از وزن شخص و برای هر دقیقه اعلام میشود. البته که ما نمیتوانیم نرم خاصی برای حداکثر اکسیژن مصرفی در نظر بگیریم. ولی در کل هر چه این عدد بالاتر باشد نشان از توان هوازی و آمادگی تنفسی و قلبی بالاتر ورزشکار در فعالیتهای استقامتی میباشد. البته با این ست نمیتوان تحلیل درمانی انجام داد. برای تحلیل های درمانی تستهای تکمیلی با نوار قلب حین تمرین نیز نیاز است. این تست کاربرد ورزشی دارد.
اخطار: انجام این تست برای افراد با مشکلات قلبی و عروقی میتواند خطرناک باشد. انجام این تست باید زیر نظر متخصص فیزیولوژی ورزشی اجرا شود.
اتمام تست
در پایان تست ماسک را از صورت فرد جدا کنید. پروتکل 3 دقیقه سر کردن اجرا شود و بلافاصله هم ماسک را را شسشتو دهید. کمر بند ضربان قلب را از ورزشکار جدا کنید. گزارشها در سیستم ذخیره شده اند و در هر زمان قابل بازیابی و استفاده هستند. توجه فرمائید تا برای هر فرد تنها یک بار ثبت نام در نرم افزار انجام شود تا تستهای آینده در پروفایل هر فرد به صورت هسیتوری نمایش داده شود.
اگر در آن روز حتی چند ساعت بعد تست دیگری دارید دستگاه را خاموش نکنید. در غیر این صورت دستگاه را میتوانید خاموش کنید. توجه کنید که تیوب های متصل به سنسورها بعد از خاموش شدن دستگاه باید از آن جدا شوند.
جنبه های علمی و تحقیقاتی
این تست باید با دقت بالا و توسط متخصص انجام شود.
پایایی
بالاترین میزان پایایی در صورت کالیبراسیون در این تست گزارش شده است.
اعتبار
این تست روش مستقیم اندازه گیری حداکثر اکسیزن مصرفی میباشد و سایر تستها اعتبار خود را در برابر نتایج این تست ارزیابی میکنند.
این تست یک تست آزمایشگاهی پیشرفته میباشد که در آزمایشگاههای علوم ورزشی اجرا میشود. علاوه بر این بسیاری از تیم های حرفه ای فوتبال این تست را در باشگاههای خود به صورت منظم انجام میدهند تا شرایط آمادگی هوازی ورزشکاران حرفه ای همواره سنجیده و ارزیابی شوند.
منابع
Book. Ultimate Sports Test, Alireza Amani
به دانشنامه فیت پارس خوش آمدید. ما در اینجا گرد هم جمع شده ایم تا به همدیگر کمک کنیم. در اینجا میتوانید سوالت را بپرسید و یا به سوالات دیگران جواب بدید.
آموزش رژیم نویسی - مشاهده جلسه اول به رایگان
آموزش برنامه نویسی بدنسازی - مشاهده جلسه اول رایگان
آموزش برنامه نویسی در تی آر ایکس TRX - مشاهده جلسه اول رایگان
آموزش برنامه نویسی در HIIT - مشاهده جلسه اول رایگان
